icon
icon
icon

วิถีแห่งกล้วยไม้ตัดดอกไทย
ที่ไม่เคยโรยรา
เลื่อนลง
กล้วยไม้
ไม่ได้เป็นเพียงไม้ดอกไม้ประดับ แต่เป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรม
และความเชื่อของคนไทยมาหลายชั่วอายุคน

ประเทศไทยได้รับการขนานนามว่าเป็น

ดินแดนแห่งกล้วยไม้
(Land of Orchid)

มีกล้วยไม้เขตร้อนชนิดแท้มากกว่า

1,200 ชนิด

ที่เติบโตในสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกัน ทั้งบนต้นไม้ ซอกหิน
หรือพื้นที่ที่มีซากใบไม้ผุทับถม นอกจากความหลากหลายทางชีวภาพแล้ว
ประเทศไทยยังเป็นศูนย์กลางสำคัญใน การพัฒนาพันธุ์กล้วยไม้ระดับโลก
กล้วยไม้มีความผูกพันกับวัฒนธรรมและวิถีชีวิตของคนไทยมาอย่างยาวนาน
ความงดงามของกล้วยไม้ได้แทรกซึมอยู่ในทุกช่วงเวลาสำคัญของชีวิตคนไทย
กล้วยไม้ในงานแต่งงาน

สร้างบรรยากาศที่อบอวลไปด้วยความรักและความงดงาม

กล้วยไม้ในงานเทศกาล

ตกแต่งสถานที่ จัดขบวนแห่สร้างสีสันให้กับงาน

กล้วยไม้ในพิธีกรรม

พิธีไหว้ครู งานบวช การร้อยมาลัยสักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์

กล้วยไม้แสดงความยินดี

มอบเพื่อเฉลิมฉลองความสำเร็จและโอกาสพิเศษ

กล้วยไม้ในการรำลึก

แสดงความเคารพหรือระลึกถึง

กล้วยไม้ในการตกแต่งบ้าน

ประดับบ้านเรือน เพิ่มความสดชื่นในชีวิตประจำวัน

เฮนรี อาลาบาศเตอร์
frame
พ.ศ. 2417
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงศ์ประวัติ
frame
พ.ศ. 2429
จอมพลเรือ จอมพล สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต
frame
พ.ศ. 2460
ศาสตราจารย์ระพี สาคริก
frame
พ.ศ. 2495
บุคคลสำคัญ
ในหน้าประวัติศาสตร์กล้วยไม้ไทย
เฮนรี อาลาบาศเตอร์
(Henry Alabaster)
บุคคลแรกที่ปลูกเลี้ยงกล้วยไม้อย่างมีแบบแผนในประเทศไทยราชเลขาธิการปรึกษาส่วนพระองค์ในรัชกาลที่ 5
ได้นําเข้าคัทลียามาแสดงที่สวนสราญรมย์ และต่อมายังได้ นําเข้าคัทลียาเพิ่มเติมจากต่างประเทศ เช่น จากทวีปอเมริกาใต้
มาปลูกเลียงในเรือนกล้วยไม้ โดยมีการปลูกเลี้ยงอย่างถูกวิธี
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ
กรมหมื่นทิวากรวงศ์ประวัติ
ชาวไทยพระองค์แรกที่ปลูกเลี้ยงกล้วยไม้อย่างมีแบบแผนในประเทศไทยได้ทรงรับช่วงกล้วยไม้ ต่อจากนายเฮนรี อาลาบาศเตอร์
และได้ทรงรวบรวมกล้วยไม้ชนิดต่าง ๆ เพิ่มเติม ทั้งยังทรงมีพระเมตตาแบ่งปัน ความรู้ในการปลูกเลี้ยงกล้วยไม้
และทรงประทานต้นกล้วยไม้แก่ผู้สนใจอย่างจริงจัง โดยทรงมิได้หวงแหน
นอกจากทรงปลูกเลี้ยงแล้วยังทรงผสมพันธุ์คัทลียา และทรงปลูกเลี้ยงจนออกดอก เป็นผลสำเร็จครั้งแรกในประเทศไทย
จอมพลเรือ จอมพล
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ
เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์
กรมพระนครสวรรค์วรพินิต
ทรงเผยแพร่ความรู้ด้านการปลูกเลี้ยงกล้วยไม้พระองค์แรกของประเทศไทย ทรงนิพนธ์และทรงจัดพิมพ์หนังสือ
“ตําราเล่นกล้วยไม้” เล่มแรกของประเทศไทย เพื่อเผยแพร่ความรู้ให้แก่ผู้ที่สนใจปลูกเลี้ยงกล้วยไม้เป็นงานอดิเรก
จนได้รับการยกย่องให้ทรงเป็น “พระบิดาวงการกล้วยไม้ของประเทศไทย” และทรงสิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 18 มกราคม พ.ศ. 2487
ศาสตราจารย์ระพี สาคริก
มิสเตอร์กล้วยไม้ของประเทศไทย ได้เริ่มเผยแพร่ความรู้สู่ประชาชนผ่านวิทยุ และสื่อสิ่งพิมพ์
ทำให้วงการกล้วยไม้ของประเทศไทย ขยายตัว ออกสู่ประชาชนทั่วประเทศ และได้นําต้นกล้วยไม้ชนิดแท้ของไทย
ออกเผยแพร่ให้เป็นที่รู้จักตลาดต่างประเทศในปี พ.ศ. 2503 เพื่อเป็นค่าใช้จ่ายในการเดินทาง เป็นตัวแทนประเทศไทย
และเป็นองค์ปาฐกในงานแสดงและประกวดกล้วยไม้ทั่วโลกอย่างสม่ำเสมอ
จนนักเลี้ยงกล้วยไม้ทั่วโลกได้ให้สมญานามท่านว่าเป็น “Mister Orchid of Thailand” หรือ “Orchid Man from Thailand”
วันที่ 18 มกราคมของทุกปีเป็น
วันกล้วยไม้แห่งชาติ
เป็นวันสำคัญของชาติ
โดยที่ไม่ถือเป็นวันหยุดราชการ
มีความสำคัญเชื่อมโยงกับ
จอมพลเรือ จอมพล สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ
เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต
ผู้ทรงได้รับการยกย่องว่าเป็น
พระบิดาวงการกล้วยไม้ของประเทศไทย
ซึ่งทรงสิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 18 มกราคม พ.ศ. 2487
obj
obj obj orchid orchid
ศิลปะแห่งการปลูก
“เบื้องหลังกล้วยไม้ตัดดอกที่งดงาม
คือความทุ่มเทของเกษตรกรไทยที่ดูแลด้วยความเอาใจใส่”
การเลือกพันธุ์
เกษตรกรเลือกพันธุ์ที่เหมาะสมกับสภาพอากาศและความต้องการของตลาด พันธุ์ที่นิยมปลูกของไทยมีหลายชนิด
orchid
สกุลหวาย
(Dendrobium)
orchid
สกุลแวนดา
(Vanda)
orchid
สกุลอะแรนดา/มอคคารา
(Aranda/Mokara)
orchid
สกุลคัทลียา
(Cattleya)
orchid
สกุลออนซิเดียม
(Oncidium)
พันธุ์ที่นิยมปลูก
  • ดอกสีชมพูเข้มปนขาว :
    โซเนีย, บอม 17, บอมโจกลาย, บอมโจ
  • ดอกสีชมพูอ่อนปนขาว :
    แอนนา, ซากุระ, ซาบิน, ซีซาร์
  • ดอกสีขาว :
    ขาว 4 N, ขาว 5 N, ขาวสนาน, ขาวประวิทย์
  • ดอกสีอื่นๆ :
    ฟาติมา (สีเหลือง) บูรณะเจต (สีเขียวอ่อน)
พันธุ์ที่นิยมปลูก
  • พชรดีไลท์, โตเกียวบลู, สันทรายบลู, วิรัตน์, ดร.เอนก
พันธุ์ที่นิยมปลูก
  • จิตติ, พรรณี, หมูแดง, จักก๊วน, คาลิปโซ่
พันธุ์ที่นิยมปลูก
  • ควีนสิริกิตติ์, หาดใหญ่ดีไลท์, พอสออฟพาราไดซ์, แดงทับทิม
พันธุ์ที่นิยมปลูก
  • โกลเด้น, ซาวเวอร์, โกรเวอร์, แรมเซย์
สภาพแวดล้อม เป็นปัจจัยสำคัญ
ที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของกล้วยไม้
สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม
จะช่วยให้กล้วยไม้เจริญเติบโตได้ดีและให้ผลผลิตสูง
เมืองไทยเป็นแหล่งปลูกกล้วยไม้
ที่เหมาะที่สุดแห่งหนึ่งของโลก
เพราะมีอากาศร้อนชื้นและแสงแดดเพียงพอทั้งปี
ทำให้กล้วยไม้เติบโตได้ดีโดยธรรมชาติ
icon
icon
icon
icon
icon
icon
orchid orchid
การสังเคราะห์แสงของกล้วยไม้
แสงแดดเป็นปัจจัยสำคัญต่อการสังเคราะห์แสง การออกดอก และคุณภาพดอก
กล้วยไม้แต่ละสกุลต้องการความเข้มแสงที่แตกต่างกัน
• สกุลหวาย: พรางแสงร้อยละ 50-60
• สกุลอะแรนดา (มอคคารา): พรางแสงร้อยละ 40-50
• สกุลออนซิเดียม: พรางแสงร้อยละ 60-70
พื้นที่ที่มีการระบายอากาศดี มีลมพัดตลอดเวลา จะช่วยให้ต้นกล้วยไม้เจริญเติบโตดี และช่วยลดการระบาดของโรคและแมลง

ควรมีความชื้นสัมพัทธ์ประมาณ 60-80% ความชื้นที่ไม่เหมาะสมจะทำให้ต้นกล้วยไม้อ่อนแอ เสี่ยงต่อการเข้าทำลายของเชื้อรา หรือทิ้งใบได้

คุณภาพน้ำที่เหมาะสมควรมีค่า pH ประมาณ 5.7-6.5
และมีค่าการนำไฟฟ้า (EC) น้อยกว่า 750 ไมโครซีเมนต์ต่อเซนติเมตร

กล้วยไม้ของไทยส่วนใหญ่เป็นกล้วยไม้เขตร้อน เจริญเติบโตได้ดีในช่วงอุณหภูมิ 25-35 องศาเซลเซียส

กล้วยไม้ต้องการธาตุอาหารหลัก ได้แก่ ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส โพแทสเซียม ธาตุอาหารรอง และจุลธาตุต่างๆ เช่นเดียวกับพืชทั่วไป
5 แหล่งปลูกสำคัญของไทย
โดยแหล่งปลูกที่สำคัญของไทย ได้แก่
1. นครปฐม
2. สมุทรสาคร
3. ราชบุรี
4. กรุงเทพมหานคร
5. กาญจนบุรี
icon
ซึ่งนอกจากจะเป็นพื้นที่ที่มีสภาพภูมิอากาศและแหล่งน้ำ ที่เหมาะสมกับการปลูกแล้ว ยังมีระยะทางใกล้กับ ตลาดขายส่งและการขนส่งไปจำหน่ายต่างประเทศ
การปลูกเลี้ยงกล้วยไม้
สามารถดำเนินการได้หลายวิธี
ตามความถนัดและประสบการณ์
1
เลือกทำเลปลูกที่เหมาะสม
2
เลือกพันธุ์ที่เหมาะสม
3
เตรียมโรงเรือนและอุปกรณ์
4
เตรียมต้นพันธุ์
5
การปลูก
6
การดูแลรักษา
7
การเก็บเกี่ยวและการจัดการ
หลังการเก็บเกี่ยว
สามารถดำเนินการได้หลายวิธี
ตามความถนัดและประสบการณ์
1
เลือกทำเลปลูกที่เหมาะสม
เลือกพื้นที่ที่มีสภาพแวดล้อมเหมาะสม ใกล้แหล่งน้ำคุณภาพดี ได้รับแสงแดดตลอดวัน การคมนาคมสะดวก และมีสภาพ ภูมิอากาศที่เหมาะสม
2
เลือกพันธุ์ที่เหมาะสม
เลือกพันธุ์ที่ตลาดต้องการ มีลักษณะต้นที่แข็งแรง ปลูกเลี้ยงง่าย ต้านทานโรค ออกดอกเร็ว ช่อดอกสวยงาม และดอกมีคุณภาพดี
3
เตรียมโรงเรือนและอุปกรณ์
สร้างโรงเรือนที่เหมาะสมกับสกุลกล้วยไม้ที่จะปลูก พร้อมระบบพรางแสง โต๊ะวางกล้วยไม้ หรือราวแขวน และระบบน้ำที่เหมาะสม
4
เตรียมต้นพันธุ์
เตรียมต้นพันธุ์ด้วยวิธีการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ, การแยกลำ, การแยกตะเกียง หรือการตัดยอด ขึ้นอยู่กับสกุลของกล้วยไม้
5
การปลูก
ปลูกกล้วยไม้ในวัสดุที่เหมาะสม เช่น กระบะกาบมะพร้าวอัด อิฐบล็อก หรือแขวน ขึ้นอยู่กับสกุลของกล้วยไม้และวิธีการปลูก
6
การดูแลรักษา
ดูแลด้วยการให้น้ำและปุ๋ยที่เหมาะสม ควบคุมโรคและแมลงศัตรู พร้อมทั้งจัดการสภาพแวดล้อมให้เหมาะสมกับการเจริญเติบโต
7
การเก็บเกี่ยวและการจัดการ หลังการเก็บเกี่ยว
เก็บเกี่ยวดอกกล้วยไม้ในระยะที่เหมาะสม คัดเกรด มัดช่อ และ จัดการหลังการเก็บเกี่ยวเพื่อยืดอายุการใช้งานของดอกกล้วยไม้
การป้องกันโรคและแมลงศัตรูเป็นเรื่องสำคัญ
กล้วยไม้มักประสบปัญหาจากโรคราน้ำค้าง โรคใบจุด
และแมลงศัตรูอย่างเพลี้ยไฟและไรแดง
ฟาร์มที่มุ่งเน้นความยั่งยืนจะใช้วิธีการจัดการแบบผสมผสาน (IPM)
โดยลดการใช้สารเคมีและใช้วิธีทางชีวภาพแทน
วิธีที่เกษตรกรยอมรับ ได้แก่
1
การใช้กับดัก
กาวเหนียว
2
การใช้
ไตรโคเดอร์มา
grass
orchid
จากสวนไทย
สู่ตลาดโลก
ประเทศไทยเป็นหนึ่งในผู้นำการส่งออกกล้วยไม้ตัดดอกรายใหญ่ของโลก
ไทยเป็นผู้ส่งออกกล้วยไม้ตัดดอกรายใหญ่ของโลก มูลค่าทางเศรษฐกิจของกล้วยไม้ไทย
คิดเป็น 37% ของตลาดโลก
โดยในปี 2567 มีมูลค่าการส่งออกกล้วยไม้ตัดดอก 2,181.15 ล้านบาท
ดาวน์โหลดข้อมูล
แม้จะมีความผันผวนบ้างในช่วงวิกฤตโควิด-19
แต่อุตสาหกรรมนี้ก็ฟื้นตัวได้อย่างรวดเร็ว
โดยตลาดส่งออกหลักของกล้วยไม้ไทยกระจายอยู่ในหลายภูมิภาคทั่วโลก
ดาวน์โหลดข้อมูล
orchid
heading
อนาคตของ
กล้วยไม้ไทย
อนาคตของกล้วยไม้ไทย
กล้วยไม้ไทยต้องเติบโตไปพร้อมกับโลกที่เปลี่ยนแปลง ทั้งในด้านการค้าและสิ่งแวดล้อม
orchid
แนวโน้มใหม่ของกล้วยไม้ไทย
การปลูกแบบยั่งยืน
แนวโน้มใหม่ของกล้วยไม้ไทย
ตลาดต่างประเทศโดยเฉพาะในยุโรปและอเมริกาเหนือ
ให้ความสำคัญกับดอกไม้ที่ปลูกโดยไม่ใช้สารเคมี
orchid
ด้านกระบวนการผลิต
นอกจากนี้ผู้ผลิตกล้วยไม้ไทย
กำลังพิจารณาโอกาสในตลาด Carbon Credit โดยปรับปรุง
กระบวนการผลิตเพื่อลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก
และใช้พลังงานหมุนเวียน เช่น พลังงานแสงอาทิตย์
ซึ่งไม่เพียงช่วยลดต้นทุนในระยะยาว แต่ยังสร้างรายได้
เพิ่มเติมจากการขายคาร์บอนเครดิต
orchid
การพัฒนาพันธุ์ที่มีเอกลักษณ์ใหม่
ตลาดเฉพาะกลุ่ม
(Niche Market)
ให้เหมาะกับ ตลาดเฉพาะกลุ่ม (Niche Market)
ก็กำลังเป็นที่นิยมในวงการกล้วยไม้ไทยนักปรับปรุงพันธุ์
กำลังพัฒนากล้วยไม้ที่มีกลิ่นหอม สีสันแปลกตา และทนต่อ
การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ เพื่อตอบสนองความต้องการ
ของตลาดและรับมือกับสภาวะโลกร้อน
orchid
อุตสาหกรรมกล้วยไม้ไทยกำลังขยายไปสู่ผลิตภัณฑ์มูลค่าเพิ่มอื่นๆ เครื่องสำอางจากกล้วยไม้
ที่ใช้สารสกัดจากกล้วยไม้เป็นส่วนผสมโดยเฉพาะกล้วยไม้แวนดาและหวายที่มีคุณสมบัติต้านอนุมูลอิสระสูง
สารสกัดจากกล้วยไม้ถูกนำมาใช้ในเครื่องดื่มสุขภาพ เช่น ชากล้วยไม้ ออกแบบเป็นของขวัญพิเศษ
เช่น ดอกไม้แห้ง เพื่อมอบให้ในโอกาสสำคัญรวมถึงนำไปเคลือบเรซิ่น เพื่อผลิตเป็นเครื่องประดับแฟชั่น ที่มีดีไซน์เป็นเอกลักษณ์
orchid
ในขณะที่อุตสาหกรรมกล้วยไม้ของประเทศไทยกำลังเติบโต การอนุรักษ์พันธุ์กล้วยไม้พื้นเมืองก็ต้องให้ความใส่ใจ
กล้วยไม้พื้นเมืองหลายชนิดของไทยกำลังเสี่ยงสูญพันธุ์ เนื่องจากการทำลายป่าและการลักลอบค้าพืชป่า
การอนุรักษ์กล้วยไม้พื้นเมืองไม่เพียงช่วยปกป้องความหลากหลายทางชีวภาพ แต่ยังเป็นแหล่งพันธุกรรม
สำคัญสำหรับการปรับปรุงพันธุ์ในอนาคต ซึ่งจะช่วยสร้างความยั่งยืนให้กับอุตสาหกรรมกล้วยไม้ไทยในระยะยาว
orchid
ปัจจุบัน การท่องเที่ยวเชิงนิเวศและการท่องเที่ยวเชิงเกษตร ที่เกี่ยวข้องกับกล้วยไม้กำลังเติบโตอย่างต่อเนื่อง
หลายฟาร์มกล้วยไม้ได้เปิดให้นักท่องเที่ยวเข้าชม และเรียนรู้กระบวนการปลูกและการอนุรักษ์กล้วยไม้
กิจกรรมเหล่านี้ไม่เพียงสร้างรายได้เสริมให้กับเกษตรกร แต่ยังช่วยสร้างความตระหนักเกี่ยวกับ
ความสำคัญของกล้วยไม้พื้นเมืองให้กับสาธารณชนอีกด้วย
เลื่อนหาสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม
ที่จะทำให้กล้วยไม้เจริญเติบโตได้ดี
icon water
icon water
เริ่มต้น
0
0°C
50
icon water
icon water
เริ่มต้น
0ph
1ph
10ph
icon water
icon water
เริ่มต้น
0%
50%
100%
สถานะ: ดอกอ่อน
plant image